కుమార శతకం 41 నుండి 50 వరకు శ్లోకాలు

కుమార శతకం 41 నుండి 50 వరకు శ్లోకాలు

నరవరుడు నమ్మి తను నౌ
కరిలో నుంచునెడ వాని కార్యములందున్
సరిగా మెలంగ నేర్చిన
పురుషుడు లోకమునఁ గీర్తిఁ బొందుఁ గుమారా!

భావం 
ఓ కుమారా! యజమాని నిన్ను నమ్మి ఒక పనిని అప్పగించినపుడు, ఆ పనులను శ్రద్ధతో చక్కగా చేయుము. అట్లు చేసినచో నీకు లోకమునందు మిక్కిలి కీర్తి సిద్ధించును.

42 వ శ్లోకం 
ధరణి నాయకు రాణియు
గురు రాణియు నన్న రాణి కులకాంతను గ
న్న రమణి దనుగన్నదియును
ధరనేవురు తల్లులనుచుఁ దలుపు కుమారా!

భావం 
ఓ కుమారా! భూమియందు ప్రతి ఒక్కరికినీ అయిదుగురు తల్లులుందురు. కన్నతల్లి, యజమాని భార్య,గురుపత్ని, అన్నభార్య(వదిన) భార్య తల్లి (అత్త). ఈ ఐదుగురు గూడా తల్లులనియే భావింపుము.

43 వ శ్లోకం 
ఆచార్యున కెదిరింపకు
బ్రోచిన దొర నిందసేయఁ బోకుము కార్యా
లోచనము లొందఁ జేయకు

మాచారము విడవఁ బోకుమయ్య ! కుమారా!

భావం 

ఓ కుమారా! గురువును ధిక్కరించకు, నిన్ను పోషించు యజమానిని నిందింపరాదు. చెయుపనియందు శ్రద్ధ వహింపుము. పెద్దలు నడచిన పద్ధతిని విడువరాదు.

44 వ శ్లోకం 

నగం గూడదు పరసతిఁ గని

తన మాతృ సమనమెన్నదగు; నెవ్వరితోన్ఁ

బగ గూడ, దొరల నిందిం

పగఁగూడదు, గనుము వృద్ధ పధము కుమారా!

భావం 

ఓ కుమారా! ఇతరుల భార్యలను చూసి నవ్వరాదు. వారిని కన్నతల్లితో సమానముగా జూడవలయును. ఎవ్వరితోను విరోధము పెట్టుకొనరాదు. ఇతరులను దూషింపరాదు. పెద్దలు ఈ పద్ధతినే అనుసరించిరని తెలియుము.

45 వ శ్లోకం 

చేయకుము కాని కార్యము

పాయకుము మఱిన్ శుభం బవని భోజనమున్

జేయకుము రిపు గృహంబున 

గూయకు మొరుమనసు నొచ్చుకూత కుమారా!

భావం 

ఓ కుమారా! చేయకూడని చెడ్డపనులను చేయకుము. శుభకార్యములను విడువరాదు. శతృ గృహములయందు భోజనము చేయరాదు. ఇతరులమనస్సులను బాధించు మాటలు మాట్లడరాదు.

ఓ కుమారా!సిరి సంపదలకు నిలయమైన లక్ష్మీదేవి మనసును ఆకర్షించినవాడును, ఐశ్వర్య భోగభాగ్యములను దయతో ఇచ్చు స్వభావము కలవాడును, నాభియందు పద్మము కలవాడును, అయిన విష్ణుమూర్తి, సంపదలనిచ్చే శ్రీ హరిని ప్రార్ధించుచున్నాను.

46 వ శ్లోకం 

పిన్నల పెద్దల యెడఁ గడు

మన్ననచే మలగు సుజన మార్గంబుల నీ

వెన్నికొని తిరుగుచుండిన

నన్ని యెడల నెన్న బడదువన్న కుమారా!

భావం 

ఓ కుమారా! పిన్నపెద్దల పట్ల కడు గౌరవముతో మెలగుము. నీవు మంచిపద్ధతుల యెన్నుకొని ప్రవర్తించినట్లయితే అన్నింటా నీకు శుభమే కలిగి మంచి పేరు ప్రఖ్యాతులను బడయగలవు.

47 వ శ్లోకం 

బూటకపు వర్తనము గని

జూటరి వీడనుచుఁ దప్పఁ జూతురుగా! యా

బాటను విడి సత్యము మది 

బాటించి నటించు వాడె నరుడు కుమారా!

భావం 

ఓ కుమారా! అసత్యమైన బూటకపు నడవడికను మానుకొనుము. దానివలన నీవు అబద్ధములాడువాడని నిన్ను తప్పుగా చూస్తారు. ఆ చెడుమార్గమును వీడి సత్యమును బాటించి మనిషిగా మసలుకొనుము. నీవు సత్యమార్గమున ప్రయాణించినచో నిన్ను లోకులు సత్యవర్తనుడని పొగడుతారు.

48 వ శ్లోకం 

లోకులు తనుఁ గొనియాడ వి

వేకి యదియు నిందగాక విననొల్లడు సు

శ్లోకుల చరితం బిట్టిది

చేకొనవలె నట్టి నడక చిన్ని కుమారా!

భావం 

ఓ కుమారా! పండితులు పొగడ్తలకు పొంగిపోరు. ప్రజలు నిందించినపుడెట్లు మనము విననట్లుందుమో పొగడునప్పుడు తెలివికలవాడు పొగడ్తలను వినరు. ఇదియే సుజ్జనుల పద్ధతి. దీనిని గ్రహించి నీవు కూడా మంచి నడత అలవరచుకొనుము.

49 వ శ్లోకం 

వగవకు గడచిన దానికి

పొగడకు దుర్మతుల నెపుడు; పొసగని పనికై

యొగి దీనత నొందకుమీ

తగ దైవగతిం బొసంగు ధరను కుమారా!

భావం 

ఓ కుమారా! జరిగిపోయినదానికి విచారించకు. దుర్మార్గులను ఎప్పుడునూ పొగడ రాదు. చేయలేని పనికి చింతింపరాదు. ఈ భూమియందు పనులన్నియు భగవంతుని నిర్ణయము ప్రకారమే జరుగునని తెలుసుకొనుము. తగని పనులను చేయకుము.

50 వ శ్లోకం 

బరులెవ్వరేని దనతో 

బరిభాషించినను మేలు పలుక వలయు నా

దరము గల చోటఁ గీడు

న్గరము నొనర్పంగరాదు గదర కుమారా!

భావం 

ఓ కుమారా! ఇతరులతో మాట్లాడునపుడు మంచినే పలుకవలయును. నిన్నాదరించిన వారికి కీడు తలపెట్టకు. ఈ సన్మార్గములను తెలుసుకుని నడుచుకొనుము.